Austerlitz Zorgt; een zorgcoöperatie in het dorp Austerlitz, provincie Utrecht, toont aan dat samenwerking en lokale initiatieven de sleutel kunnen zijn tot een toekomstbestendig zorglandschap.
De groeiende zorgkloof – het verschil tussen de gevraagde en beschikbare zorg – is een probleem dat steeds nijpender wordt. We worden ouder en leven tegelijkertijd steeds ongezonder, wat leidt tot een stapeling van chronische problemen zoals dementie, diabetes en gewrichtsslijtage. Tegelijkertijd zijn er steeds minder mensen beschikbaar om deze zorg te leveren, mede door de vergrijzing en veranderende gezinsstructuren. Dit, gecombineerd met een nieuwe mentaliteit waarin we verwachten dat professionals al onze zorgproblemen oplossen, maakt de situatie onhoudbaar. Als we op deze manier doorgaan, zal in 2040 één op de vier mensen in de zorg moeten werken, en in 2060 zelfs één op de drie.
De bewoners van Austerlitz zagen vijftien jaar geleden al in dat dit niet haalbaar is. Het dorp vergrijsde en de vaste huisarts vertrok, waardoor zorg steeds verder weg kwam te liggen. Dit leidde tot schrijnende situaties en bracht een sterke behoefte aan lokale zorgvoorzieningen naar voren.
Na veel bureaucratische tegenwerking van de gemeente Zeist, besloten de Austerlitzers om zelf het heft in handen te nemen. In 2012 startten ze de coöperatie Austerlitz Zorgt. Ze begonnen met het peilen van de behoeften onder de 1.450 bewoners, wat leidde tot een groot draagvlak voor zelfgeorganiseerde zorg. Vrijwilligers werden geworven en al snel werd een dorpsteam opgezet met een dorpsondersteuner en een zorgcoördinator.
De dorpsondersteuner fungeert als de ogen en oren van de gemeenschap, verbindt bewoners met vrijwilligers en fungeert als aanspreekpunt voor zorgorganisaties. Deze aanpak houdt veel mensen juist uit de zorg, door sociale vragen op te lossen voordat ze zorgvragen worden. Sinds 2015 kan de dorpsondersteuner zelfstandig beslissen over Wmo-indicaties, waardoor bewoners langer thuis kunnen blijven wonen.
Austerlitz Zorgt heeft inmiddels meer dan tien welzijnsdiensten opgezet, zoals Austerlitz Rijdt, Austerlitz Eet en Austerlitz op Stap, die draaien op actieve vrijwilligers en ondersteuning via whatsappgroepen. Met ongeveer de helft van alle bewoners aangesloten bij de zorgcoöperatie en ruim honderd vrijwilligers is het bijna dringen om iets voor een ander te kunnen doen.
Het succes van Austerlitz Zorgt toont aan dat burgerinitiatieven een volwaardige manier zijn om het zorginfarct te lijf te gaan. Austerlitz Zorgt bewijst dat we met eenvoudige middelen en sterke sociale cohesie een werkelijke transformatie kunnen bewerkstelligen. Dit is het nieuwe normaal: van zorg naar leven. Nu de rest van Nederland nog.
Bronvermelding: De juiste zorg op de juiste plek – in dit dorp regelen ze het zelf – De Correspondent